Kościańskiego „domu szewca” już pewnie nie uda się uratować: wzniesiony w 1735 roku przez księdza Jana Kantego Jurdzeńskiego jako proboszczówka, stoi opuszczony od blisko dziesięciu lat i ani miejscowy konserwator zabytków, ani władze miejskie nie znalazły środków na jego renowację. Jednocześnie jednak statystyki GUS wskazują, że energooszczędne domy z gliny stawiane są z roku na rok chętniej – i to nie tylko w obszarach „niszowych” jak schroniska turystyczne czy domy wypoczynkowe dla entuzjastów neofolku.

Czy rzeczywiście projekty domów z gliny przekonać mogą kogoś prócz głębokich ekologów? Na pewno nie dadzą się pogodzić z marzeniami o nienagannie prostych liniach i stylistyce hi-tech, trudne może być osadzenie w nich np. szaf wnękowych, projektant musi się sporo nagłowić nad odpowiednim umieszczeniem kanalizacji i instalacji elektrycznej. A jednak entuzjaści – a stowarzyszeń zwolenników budowy domów z gliny jest już w Polsce kilka – powtarzają: ściany z gliny w naturalny, niewymuszony przez osuszacze i nawilżacze sposób wchłaniają i wyparowują wilgoć. Obawa przez pożarem jest płonna: owszem, do glinianej masy lub bloczków dodawana jest (z myślą o lepszej izolacji termicznej) sieczka słomiana, ale stanowi ona zaledwie 20-35 proc. objętości. Przy użyciu odpowiednio grubej i trwałej warstwy ochronnej z gliny lub tynku – ognioodporność jest zapewniona.

Radość z samodzielnego budowania – gliniano-ceglane bloczki można samodzielnie wykonywać na placu budowy przy użyciu prostej prasy – jest niebagatelna, podobnie jak redukcja kosztów: glina jest tańsza od większości „nowoczesnych” surowców, zapewnia też duże oszczędności na ogrzewaniu: jak wyliczają fachowcy, 45-procentowa warstwa słomy (którą można tynkować gliną lub wapnem, osiągając efekt samodzielnej ściany) ma współczynnik przenikania ciepła (0,12-0,13 W/(m²^.K) ten sam, co 20-centymetrowa warstwa ociepleniowego styropianu.

Na szczęście planując budowę domu, nie od razu trzeba decydować się na rewolucję i skazywać marzącą o podłodze z egzotycznego drewna rodzinę na stąpanie po polepie. Zarówno glina, jak designerzy są bardzo elastyczni: możemy poprosić o to, by w projekcie domu przewidzieć miejsce dla kilku ścianek działowych z gliny: doskonale akumulują ciepło w zimie (a chłodzą w lecie), nadając zarazem charakteru wnętrzu. Może miałoby sens zamówienie projektu glinianego garażu lub niewielkiego budynku gospodarczego (jako pomieszczeń mniej reprezentacyjnych) – i zaproszenie do pracy przy mieszaniu gliny i uklepywaniu bloczków znudzonej progenitury?

Warto jednak zawczasu przypomnieć o jednej cesze glinianych ścian, która może być uznana za wadę lub zaletę: silnie pochłaniają one promieniowanie, co nieraz może przekładać się na drastyczny „spadek zasięgu” telefonii internetowej. Jeśli jednak marzy nam się samotnia pod latem... (ws)