Na rynku materiałów budowlanych praktycznie nigdy nie gaśnie zainteresowanie substancjami ocieplającymi i izolującymi ściany, a wyznawcy wełny mineralnej, styropianu i pustaków toczą na forach internetowych bezustanne pojedynki. Być może pogodzi ich pojawienie się materiału izolującego nowej generacji, który samoczynnie, bez termometrów i sterowników, dopuści do wymiany panującego w domu ciepła z otoczeniem, lub postawi na pełną izolację? Autorzy projektów domów jednorazowych mają kilka lat, by przygotować się do rewolucji.

Materiały auksetyczne odkryto przez stu laty, określające je słowo, choć pochodzące z klasycznej greki – dopiero przed trzydziestoma. To pokazuje, że rzeczywiście mamy do czynienia z nowinką. Fizycy ciała stałego, wzdychając nad koniecznością uproszczeń, tłumaczą, że chodzi o materiały, które przy rozciąganiu lub ściskaniu jednej z jego osi odpowiednio – rozszerzają się lub kurczą we wszystkich kierunkach. W „życiu codziennym” zazwyczaj dzieje się inaczej: ściskana glina, metal lub inna substancja plastyczna „rozchodzi się na boki”. Jednak w życiu codziennym też występują, choć rzadko, auksetyki: należą do nich niektóre rodzaju papieru i żywic.

Współcześni technolodzy starają się tworzyć kolejne substancje tego rodzaju, znajdując dla nich zastosowania od sportu (podeszwy butów sportowych, które podczas biegu i naciskania rozszerzają się we wszystkich kierunkach) po kamizelki ochronne. Dopiero ostatnio jednak grupa badaczy z MIT wynalazła materiał, który „samoczynnie” kurczy się i rozciąga we wszystkich kierunkach przy poddawaniu go różnym temperaturom.

Dla fizyków i architektów to niezwykła wiadomość. Oczywiście, pierwsze zastosowanie, które przychodzi badaczom i technologom do głowy, to tworzenie różnego rodzaju „sztucznych skór” – ściślej, ubrań i tkanin, które zachowują się w sposób najbardziej zbliżony do skóry. Jak wiadomo, nasze pory zamykają się w chwili ochłodzenia, otwierają i rozszerzają, gdy temperatura rośnie, umożliwiając chłodzenie organizmu. Czyżby inteligentne koszule nie potrzebowały już podwijania rękawów?

Można sobie jednak wyobrazić stworzenie w oparciu o tę samą zasadę i substancję systemów ocieplenia domów nowej generacji. Auksetyków można by, w miarę ich tanienia, używać zamiast dodatkowej warstwy izolującej: w zimie nie przepuszczałyby ciepła na zewnątrz, w lecie otwierałyby się na przestrzał. Wygląda na to, że kolejna rewolucja na rynku materiałów budowlanych jest w zasięgu ręki. [ws]

Na zdjęciu: samoczynne kurczenie się auksetykowej siatki pod wpływem zimna