STYLE DOMÓW JEDNORODZINNYCH
Większość inwestorów, co zrozumiałe, nie jest chętnie nastawiona do zwiększania kosztów inwestycji. Jednocześnie chyba każdy chciałby aby jego dom był wyjątkowy, wyróżniał się jakąś cechą, ciekawym elementem, detalem. Zamawiając, czy też wybierając projekt domu warto zwrócić uwagę i na to - pomocna będzie w tym z pewnością analiza stylów architektonicznych, w jakich wykonać można dom jednorodzinny. Wielowiekowe doświadczenia Polski i Europy w tym zakresie są niezwykle obfite.
Najbardziej tradycyjną, historyczną formą jest oczywiście dwór polski – styl mający bez mała pół tysiąca lat. Połączenie wiejskiej chaty z włoskim pałacem dało szereg najprzeróżniejszych wyników: od potężnych, murowanych, nawiązujących do renesansowych idei, poprzez już bardziej swojskie, drewniane („ … lecz podmurowane”), czasem wyglądające niemal jak chaty, czasem przekształcające się w obronne „fortalicja” o wystających, narożnych alkierzach, aż po XIX-wieczne „modrzewiowe dworki”. Zainteresowanie tą formą zostało wytłumione w czasach komunizmu, ale wróciło ze zdwojoną siłą, czasem przybierając formy karykaturalne (tzw. „potworki” czy „gargamele”). Ganek i wejście ulegają najprzeróżniejszym przeobrażeniom, alkierze ze względów oszczędnościowych już się nie pojawiają, w elewacji nierzadko projektuje się bramę garażową (lepiej, jeśli w bocznej lub z tyłu). Pewne zasady jednak są niezmienne – symetria elewacji, dach czterospadowy, ganek z kolumnami i tympanonem (czy bardziej poprawnie: frontonem). Ściany murowane, tynkowane („bielone”), lub, dla amatorów rozwiązań bardziej naturalnych – drewniane.
Inną tradycyjną dla Polski formą – zbliżoną charakterem - jest chałupa, a więc budynek typowo wiejski, parterowy, przykryty dachem najczęściej dwuspadowym, z wejściem w dłuższej elewacji. Choć to prosta bryła, tym bardziej widoczne będą na niej stylowe dodatki i detale, takie jak np. okiennice, łączenia belek, gont, rynny itp. Choć nikt oczywiście nie będzie już mieszkał w typowym wnętrzu chałupy – a więc takim, gdzie występuje podział na sień, izbę białą i czarną oraz komorę – to z pewnością warto poznać regionalne zdobienia, sposoby obrabiania drewna, malowania ścian (np. na… niebiesko) itd.
Charakterystyczną zabudową dla Kaszub, Pomorza czy Śląska jest tzw. mur pruski, a więc ściana szkieletowa drewniana, wypełniana cegłą. Elementy drewniane są widoczne, często malowane (typowym połączeniem jest brązowe drewno + cegła naturalna, oraz czekoladowe drewno + biała ściana). Choć ten sposób wznoszenia domów jest typowy tylko na niektórych obszarach, może warto budując się właśnie tam kontynuować ten rodzaj, mającej wiele uroku, zabudowy.
Na koniec warto powiedzieć dwa słowa o domach „modernistycznych” czy też „współczesnych”. Zazwyczaj są to kubikowe bryły, zbliżone kształtem do sześcianu, modne stają się powoli również dachy dwuspadowe przechodzące płynnie w ścianę. Domy tego typu cechują się zazwyczaj prostą formą i niezwykle oszczędnym detalem. Jednym ze wzorców budynku nowoczesnego jest Villa Savoye autorstwa Corbusiera. Słupowa konstrukcja, horyzontalny układ, podkreślony dodatkowo płaszczyzną przeszklenia („Corbu” nie uznawał tradycyjnych okien) to formy które odcisnęły trwałe piętno na architekturze europejskiej i światowej. Płaski, tarasowy dach, jak również otwarty plan mieszkania to elementy bez których nie sposób wyobrazić sobie nowoczesnego domu. Zwłaszcza ostatni aspekt jest szczególnie popularny, w projektowaniu unika się bowiem nadmiaru ścian, zostawiając tylko te najistotniejsze, z reguły odpowiadające za konstrukcję budynku. Przejścia między pomieszczeniami są płynne, a różnice akcentuje się wykończeniami materiałowymi i wyposażeniem. Choć jednak Corbusier zalecał budowę na otwartej przestrzeni, to niestety budynki nowoczesne rzadko kiedy pasują do krajobrazu tradycyjnej wsi czy przedmieść, dlatego takimi formami powinno się operować z wyczuciem.
Wymienione formy to zaledwie wierzchołek góry lodowej. Na pewno warto jednak przy wyborze czy zleceniu projektu zainteresować się głębiej i zapoznać z istniejącymi już i sprawdzonymi po wielokroć rozwiązaniami.
MB