Bruno Taut i Werkbund … od poduszki na sofę do urbanistyki

Deutscher Werkbund czyli Niemieckie Stowarzyszenie Twórcze to powołana do życia w 1907 roku organizacja skupiająca w swoich szeregach artystów, architektów, projektantów wzornictwa i przemysłowców. Jej powstaniu przyświecała chęć stworzenia unikalnej platformy łączącej producentów z profesjonalnymi designerami co w efekcie przyczynić się miało do wzrostu konkurencyjności niemieckich produktów na rynku światowym. Obszar działalności  i zainteresowań Werkbundu był niezwykle szeroki i rozciągał się od wzornictwa przemysłowego i ornamentyki, poprzez projekty domów czy budynków komercyjnych aż po całościowe i kompletne koncepcje urbanistyczne. Skupieni w organizacji inżynierowie i projektanci dbali o to aby każdy wytworzony produkt, niezależnie od swojego przeznaczenia, charakteryzował się wysoką jakością, funkcjonalnością i unikalnym designem a także co niezwykle istotne stosunkowo niskimi kosztami produkcji.

Werkbund pełnił jeszcze jedną niezwykle istotną funkcję. Dzięki licznym wystawom i odczytom wpływał na wzrost świadomości architektonicznej i projektowej niemieckiego społeczeństwa a jego aktywność przyczyniła się do rozpowszechnienia idei modernistycznych nie tylko w samych Niemczech ale i w krajach ościennych. Jednym z najbardziej wpływowych i nieszablonowych twórców związanych z Werkbundem był niemiecki architekt Bruno Taut, którego wizytówką stały się odważne, pełne koloru i ekspresji koncepcje budynków mieszkalnych.  

Bruno Taut urodził się 4 maja 1880 roku w Królewcu na terenie ówczesnych Prus Wschodnich. Po ukończeniu nauki w miejscowej szkole średniej rozpoczął studia w Baugewerkschule – uczelni specjalizującej się w kształceniu architektów i pracowników budowlanych. Praktyki odbył w berlińskim biurze projektowym Bruno Möhring'a – jednego z najważniejszych niemieckich architektów stylu secesyjnego. W roku 1904 roku przeniósł się do Stuttgartu gdzie wszedł w skład zespołu projektowego urbanisty Theodora Fischera. Jego pierwszym, w pełni samodzielnym zleceniem była renowacja kościoła w Unterriexingen - niewielkiej wsi na południu Niemiec. W 1908 powrócił do Berlina, gdzie rozpoczął studia z historii sztuki i budownictwa na Politechnice w Charlottenburgu. Niecały rok później  wraz z Franzem Hoffmannem otworzył w stolicy Niemiec własną pracownię architektoniczną a także związał się ze stowarzyszeniem Werkbund. Projekty pochodzące z tego okresu charakteryzują się silnym wpływem filozofii miasta-ogrodu, czyli nowatorskiej koncepcji osadzenia bloków mieszkalnych z dala od centrum i uwzględnieniu w ich przestrzeni licznych terenów zielonych. Świetnym przykładem realizacji tych idei były liczne osiedla mieszkaniowe zaprojektowane przez Taut'a w latach 1912 – 1931.  Starannie rozplanowane, funkcjonalne i jasne mieszkania wyposażone zostały w liczne udogodnienia takie jak kuchnia, łazienka czy garaż a teren wokół budynków wypełniały zielone tereny rekreacyjne. Osiedla te wprowadziły nową jakość i na wiele dziesięcioleci stały się standardem dla budownictwa mieszkaniowego w całej Europie.

Taut dużo czasu poświęcał również na eksperymentalne badania architektoniczne. Wynikiem jednego z nich jest niezwykle ciekawy projekt domu z 1926 roku stojącego w wiosce artystów Worpswede w Dolnej Saksonii. Niezwykle prosta, wręcz organiczna i pozbawiona zasad akademickich bryła budynku swoim kształtem przypomina igloo. Taka struktura wpływała podświadomie na komfort mieszkańców, zapewniając jednocześnie silne poczucie bezpieczeństwa. Jego główną osią był centralnie położony komin, wokół którego „wiła” się klatka schodowa prowadząca do poszczególnych pomieszczeń. Realizacja tego budynku wraz z innymi efektami rozważań teoretycznych pozwalały Tautowi zrozumieć nie tylko istotę i naturę architektury ale i jej wpływ i oddziaływanie na przyszłych mieszkańców.

W wyniku nasilenia się nastrojów nazistowskich w 1933  roku Taut opuścił Niemcy i po krótkim pobycie w Szwajcarii wyjechał do Japonii. Napisał tam trzy, niezwykle wpływowe książki prezentujące prostotę i funkcjonalność architektury „Kraju Kwitnącej Wiśni”, zestawiając ją z modernistycznymi ideami sztuki projektowej. W roku 1936 przeniósł się do Turcji gdzie otrzymał propozycję objęcia stanowiska profesora architektury na Państwowej Akademii Sztuk Pięknych  w Stambule. W tym czasie, działając na zlecenie tureckiego Ministerstwa Edukacji  zaprojektował również szereg budynków oświatowych w Ankarze i Trabzon, w tym liczne pawilony uniwersyteckie. Ostatnim niedokończonym już niestety projektem w jego karierze była szkoła „Cebeci”. Bruno Taut zmarł 24 grudnia 1938 roku w wieku 58 lat. Został pochowany na cmentarzu w Edirnekapı Şehitliği  jako pierwszy i jedyny nie-muzułmanin.

GC

źródło fot.: http://de.wikipedia.org