DASZKI I BALUSTRADY
Daszek nad drzwiami wejściowymi do domu może mieć bardzo prostą, geometryczną formę, i być wykonany z materiałów charakterystycznych dla budownictwa naszych czasów: przezroczystej płyty poliwęglanowej i stalowych linek. W dawnych wiekach daszki były masywniejsze, podobnie jak całe budynki, np. daszek nad parą renesansowych portali w niższej wieży kościoła Mariackiego, daszek nad schodami w Sukiennicach czy nad wejściem do renesansowego Domu Łaskiego na Woli Justowskiej w Krakowie. W wielu domach daszek nad drzwiami wejściowymi wykonany z kamienia sąsiaduje z daszkami z kutej stali, zwanymi markizami. Szczególnie ozdobne formy przybierały markizy utrzymane w stylu secesyjnym, na przykład nad wejściem do krakowskiego Starego Teatru, kasyna oficerskiego czy hotelu Royal.
Podobnie jak daszki, tak i balustrady zmieniały się przez wieki. Schody na dziedzińcu gotyckiego Collegium Maius wyposażone są w tzw. balustradę ślepą, tzn. całkowicie wymurowaną. Natomiast balustrada schodów na dziedzińcu renesansowego Collegium Nowodworskiego jest ażurowa. Jej kamienna poręcz wspiera się na kamiennych tralkach, czyli dekoracyjnie obrobionych słupkach. Również z kamienia jest wykonana czterysta lat później balustrada na dziedzińcu „Florianki" - auli koncertowej Akademii Muzycznej. Znajduje się tutaj także balustrada ślepa na zewnątrz klatki schodowej, pełniąca wyłącznie funkcję dekoracyjną. Natomiast ta secesyjna, kuta balustrada prócz tego, że cieszy oko, daje oparcie przy wchodzeniu po schodach, ta zaś zabezpiecza przed upadkiem z ganku.
Przykładem rzemiosła artystycznego najwyższej próby jest balustrada altany ogrodowej, na którą spoglądał z okien swego krakowskiego mieszkania wybitny malarz Jacek Malczewski. Ciekawe, co by powiedział na widok szklanych balustrad w Gmachu Sądu Najwyższego w Warszawie.
W gotowych projektach domów te detale architektoniczne nie są zaprojektowane zbyt szczegółowo. W projekcie wykonywanym przez architekta na nasze indywidualne zamówienie będą tylko wtedy gdy wcześniej to uzgodnimy, bo bardzo skomplikowane i zindywidualizowane rozwiązania tych elementów są jednocześnie bardzo pracochłonne. Taniej więc będzie zwrócić się do firm specjalizujących się w wykonywaniu balustrad czy daszków i wybrać coś z oferowanych przez nie gotowych projektów.
Paweł Jasica