Domki kaszubskie
Kaszuby to region w północnej Polsce, leżący obecnie w województwie pomorskim. Niezwykle urokliwa ziemia, z zawikłaną historią i ciekawymi tradycjami. Jej mieszkańcy mówią własnym dialektem, niezrozumiałym dla obcych. Przez wieki powstawało tu ciekawe budownictwo, czego ślady zachowały się do dziś. Projekty tutejszych domów były do siebie bardzo podobne.
Typowe proste domy kaszubskie to niewielkie budynki, na planie prostokąta. Mają dwuspadowe dachy, drzwi wejściowe pośrodku i po jednym oknie z każdej strony. To pozostałości z budownictwa sprzed wieków, kiedy na Kaszubach mieszkali tylko chłopi. Budynki były dwutraktowe, z sienią w środku. Centralnym pomieszczeniem była kuchnia, obok znajdowała się spiżarnia, czyli po dawnemu alkierz. To tradycyjne miejsce chowania zapasów żywności, ziarna a także cennych rzeczy, ubrań czy na przykład pieniędzy. Druga część domu stanowiła pomieszczenie gospodarcze – mieszkały tam zwierzęta. Te stare chaty były oczywiście drewniane, bo drewno było najłatwiej dostępnym budulcem w owych czasach. Domki kaszubskie zyskały swoją nazwę – chata to po kaszubsku checza i tak już zostało.
W późniejszych czasach pojawił się bardzo charakterystyczny element budownictwa kaszubskiego, czyli konstrukcja słupowo – ramowa. To oś całego budynku, słupy i oparte na nich belki. Taki styl zabudowy, w zależności od odmian, zwany jest także szachulcem lub murem pruskim i to nieprzypadkowy termin. Przecież z Kaszub jest całkiem niedaleko do byłych Prus Wschodnich, a tam takie budownictwo było bardzo rozpowszechnione. Domy nie miały fundamentów – belki tworzące ramę umieszczano na kamieniach albo podwalinie. Do nich mocowano kolejne elementy konstrukcyjne, pionowo i na skos. Wolne przestrzenie wypełniano gliną pomieszaną ze słomą lub trzciną. W przypadku muru pruskiego rolę wypełniacza pełniły cegły. To już był przywilej bogatszych właścicieli lub budynków, jak to się mówi współcześnie: „użyteczności publicznej”. Czerwone, ceglane ściany były elementem rozpoznawczym właśnie muru pruskiego. Z belek zbudowana była także konstrukcja stropu oraz dachu. Pokrycie dachowe stanowiła strzecha, potem drewniana dachówka a następnie blacha.
Do naszych czasów przetrwało niezbyt wiele podobnych budynków, ale pojawiają się firmy, oferujące nowoczesne projekty domów, oparte na tradycyjnych wzorcach. To domy drewniane szkieletowe, od najprostszych po budynki o konstrukcji szachulcowej. W tych ostatnich wypełnieniem ścian są drewniane albo wodo – odporne płyty, ocieplone z zewnątrz warstwą styropianu. Na to układany jest tynk, oczywiście tak, by odsłonięte były belki konstrukcyjne. Podobnie wygląda konstrukcja stropu. Przykryciem dachu bywa najczęściej blacho – dachówka. Powierzchnia takich domów to najczęściej około stu metrów kwadratowych. Budynki mają niewielkie poddasze oraz – w zależności od wersji – mogą mieć tarasy
Coraz więcej zamożnych pasjonatów wydaje pieniądze na pieczołowite rekonstruowanie starych kaszubskich domów. Budynek o konstrukcji szachulcowej, położony nad jeziorem Jasień, ma na przykład znany kabareciarz, Rudi Szubert.
Robert Rusek