Lucjan Korngold – od Warszawy, przez Tel Aviv, po Sao Paulo

Lucjan Korngold był polskim Żydem, urodzonym w Warszawie w 1897 r. W 1922 r. ukończył wydział architektury Politechniki Warszawskiej. Na początku lat 30. otworzył własne biuro projektowe. Debiut zawodowy Korngolda przypadł w momencie, kiedy w polskiej architekturze pojawiły się modernizm oraz awangarda. Zaletą projektów architekta było umiejętne połączenie nowości ze stylem klasycznym, oszczędnym i uporządkowanym.  Takie były projekty domów autorstwa Korngolda, które tworzył w Warszawie, między innymi na Saskiej Kępie, przy ulicach Krynicznej, Francuskiej czy Królowej Aldony. Przy tej ostatniej powstał dom architekta. Prostokątną bryłę od strony ulicy ozdabia charakterystyczny element – pruska kratownica, w której wkomponowano okna. Nieopodal, przy Francuskiej, w połowie lat 30. ubiegłego wieku Korngold zaprojektował dom dla rodziny Łepkowskich. Najciekawszym elementem był prowadzący na ogród taras ze spiralnymi schodkami. Z kolei przy ulicy Słonecznej jest rezydencja, zbudowana dla Zofii Żochowskiej, spokrewnionej z rodziną Wedlów. Dom ma bryłę o regularnych kształtach  a od południowej strony znajduje się półokrągły taras, podparty trzema kolumnami. Budynek, podobnie jak wcześniej opisane, przetrwał II wojnę światowej, obecnie znajduje się w nim ambasada Luksemburga.

W latach 30. ubiegłego stulecia w Warszawie powstało kilkadziesiąt domów, zaprojektowanych przez Korngolda. Były też  budynki użyteczności publicznej, jak na przykład czteropiętrowy gmach Towarzystwa Ubezpieczeń „Polonia” przy placu Dąbrowskiego.  W latach 1933-35 Korngold przebywał w Tel Avivie. Ten kierunek wybrało wielu młodych żydowskich architektów, czy generalnie europejskich Żydów, przerażonych rosnącymi wpływami nazistów w Niemczech i coraz bardziej nieciekawą sytuacją polityczną na Starym Kontynencie. W tym czasie w mieście powstało bardzo wiele interesujących budynków, będących przykładem stylu międzynarodowego. Korngold był autorem projektu jednego z najciekawszych – domu Rubińskiego, stojącego do dziś przy ulicy Shenkin. Budynek ma trzy piętra i konstrukcję żelbetową. Uwagę przyciągają okrągłe okna, przypominające bulaje na okręcie. To nie jedyne skojarzenie ze stylem okrętowym – dodać do tego należy półokrągłe zakończenia balkonów oraz barierki, których nie powstydziłby się liniowiec niezłej klasy. Kolejną cechą charakterystyczną domu Rubińskiego są podcienie, powstałe dzięki wykorzystaniu kolumn, podpierających górne kondygnacje. W gorącym klimacie śródziemnomorskim to sposób na zapewnie ochłody i schronienia przed słońcem.

Pobyt Korngolda w Tel Avivie trwa tylko dwa lata. W 1935 r. architekt wraca do Polski. Cztery lata później, po wybuchu wojny, przez Włochy przedostaje się do Brazylii. W Sao Paulo zaczyna pracę w zawodzie, początkowo jako szeregowy pracownik biura projektowego. Brazylia nie okazała się „białą plamą” – jeszcze przed wojną światową dobrze znane były tam najnowsze trendy w architekturze. Tak jak w USA, w centrach wielkich miast powstawały wieżowce i drapacze chmur. I takie właśnie budynki stały się w początkowych latach kariery specjalnością Korngolda. Jednym z najbardziej znanych jest CBI Esplanada, budynek wznoszący się na wysokość 110 metrów i mający 33 piętra. Wieżowiec ma kształt prostopadłościanu i szkielet z żelbetonu a jego elewację pokrywają setki okien. W kolejnych latach Korngold projektuje kolejne drapacze chmur, a pod koniec lat 40., kiedy otrzymuje obywatelstwo brazylijskie, otwiera własne biuro i zaczyna przyjmować  zlecenia od klientów, którzy zamawiają projekty domów. Architekt umiera w 1963 r.

RR