TARAS - CIEKAWY ELEMENT ARCHITEKTONICZNY

Taras pełni podobną funkcję co balkon, jednak jego forma architektoniczna jest zdecydowanie inna: nie jest wysunięty przed ścianę budynku i do niej nadwieszony, lecz znajduje się nad pomieszczeniem niższej kondygnacji domu.

Doskonałym miejscem do założenia tarasu jest dach budynku, pod warunkiem oczywiście, że jest płaski. Jeśli taki budynek z płaskim dachem jest dostatecznie wysoki, to można zeń podziwiać wspaniały widok. Warto zastanowić się nad takim rozwiązaniem na etapie opracowywania projektu domu.

Kiedy nie było jeszcze płaskich dachów, tarasy umieszczano zwykle na pierwszym piętrze, na dachu jakiegoś pomieszczenia parteru, np. wychodzącej na ogród werandy, jak w XIX- wiecznej willi przy ul. Krupniczej w Krakowie, której mieszkańcy mogli korzystać z jeszcze jednego tarasu - na parterze.

Taras zlokalizowany nad większą partią budynku kształtował jego formę architektoniczną, co wyraźnie widać w klasycystycznym. Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie krańce tarasu zostały zaakcentowane małymi balkonikami. Również ten budynek ma drugi taras - prowadzący z parteru do Ogrodu Botanicznego. Takie parterowe tarasy były charakterystyczne dla architektury pałacowej, związanej nierozłącznie z architekturą ogrodową, jak w renesansowej Willi Decjusza w Krakowie. Ze względu na pochyłość terenu trzeba było tutaj podsypać ziemi, by uzyskać równą powierzchnię tarasu, a następnie zabezpieczyć tę ziemię przed osuwaniem tzw. murkiem oporowym. W warszawskich Łazienkach Królewskich, gdzie teren jest płaski, murek oporowy nie był potrzebny, dzięki czemu taras parterowy jest dostępny wprost z ogrodu, od którego oddziela go tylko kilka stopni.

Taras to nie tylko część budynku, ale także forma sztuki ogrodowej, jak wspaniałe, niestety nie zachowane do naszych czasów, tarasy zamku w Podhorcach, opadające piętrowo.

Takie rozległe tarasy tworzono na zniwelowanych fragmentach terenu, wyposażając w nawierzchnię ze żwiru lub płyt kamiennych, jak w barokowym założeniu ogrodowym w Wilanowie. Dziś architekci łączą formę tarasu ogrodowego z tarasem będącym częścią budynku i zakładają ogrody na dachach, czego najbardziej znanym przykładem jest ogród na dachu nowego gmachu Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego.

Niektórzy co zamożniejsi właściciele domów indywidualnych także podążają tym tropem i posypują swe dachy ziemią oraz żwirkiem, budują na nich pergole i obsadzają roślinnością. Żeby ogród na dachu nie rozprzestrzenił się na cały dom, na przykład pod postacią grzyba na ścianach, stropodach musi być perfekcyjnie wykonany.

Paweł Jasica